Büyük yapıtları
olan yazarların büyük hayatları da oluyor gerçekten. Dostoyevski Sibirya’da
ölüm cezası infaz edilmek üzereyken affa uğruyor. Zweig karısıyla birlikte
intihar ediyor. Puşkin bir düelloda ölüyor. Nazım gibi bir memleket sevdalısı
vatan haini ilan edilebiliyor. Yine birçok yazar gibi Tolstoy’un hayatı da
derslerle ve ilginç olaylarla örülü.
Bazı insanlar başından beri ne istediklerini biliyor nasılsa. En en azından
öyle davranıyorlar. Ama çoğumuzun ne istediğimizi tam olarak bilmediğimizi,
buna aslında imkan da olmadığını, çünkü ne istemediğimizi tecrübe ederek
ilerlediğimizi düşünüyorum hayatta. Bu yüzden hata yapma marjı olmalı,
özellikle gençlerin o an için hata veya başarısızca görünen şeyleri yapmalarına
hoşgörü ile bakılmalı bana kalırsa.
Rusça dersinde hocamızın Tolstoy’un eğitim hayatına ilişkin okuttuğu
basitleştirilmiş makale bu açıdan ilginç gelmişti. Hoca gramer kuralları
üzerinde dururken ben de ısrarla Rus edebiyatı okumuş hocamızdan Tolstoy’un
hayatına ilişkin daha fazla şey duymak istiyordum. Dersten sonra, Moskova’da Hamovniki
bölgesinde Tolstoy ve ailesinin 1881-1901 arasında yaşadığı evi ikinci defa ziyaret
etmeye karar verdim. Özellikle çatı katındaki o yazı masasının fotoğrafını
çekmek istiyordum bu defa.
Moskova’da ziyaret ettiğim, yazarların (Gogol, Gorki, Çehov, Bulgakov, Puşkin
gibi) yaşadığı ve sonradan müzeye dönüştürülen evlerin arasında kullanılan
eşyalarla birlikte orijinalliği en fazla korunmuş ev burası bana kalırsa.
İçeriye girerken evin atmosferini hissetmeye çalışıyor, derste
öğrendiklerim yanı sıra duvarlara asılı bilgileri okumaya başlıyorum.
Lev Nikolayeviç Tolstoy 1828’de Tula bölgesinde Yasnaya Polyana’da doğmuş. 1865-1869
yılları arasında yazdığı Savaş ve Barış ile 1875-1877 yılları arasında yazdığı
Anna Karenina dünyada bugüne kadar yazılmış en iyi romanlar arasında
gösteriliyor.
Bazı yazarlar tarafından onun kitapları bir sanat çalışmasından ziyade
hayattan bir kesit olarak görülüyor. Rus yazar Isaak Babel şöyle bir yorumda
bulunmuş: Dünya eğer kendi kendini yazabiliyor olsaydı Tolstoy gibi yazardı.
Ara sıra Savaş ve Barış’tan sahneler geliyor aklıma. Okurken Prens Andrey’in
Nataşa’ya kavuşma hikayesine kendimi nasıl da kaptırdığımı, Andrey öldüğünde
sarsıldığımı ve bu yüzden Piyer’e fazla ısınamadığımı hatırlıyorum bir an için.
Nataşa’nın heyecanı, aşka dair bir manifesto gibi geliyor gözümün önüne.
Gerçekten büyük bir yapıt. Anna Karenina da öyle keza.
Tolstoy soylu bir ailede dünyaya gelmesine rağmen zorluklarla geçiyor
hayatı. Yazar iki yaşında iken annesini kaybediyor, yedi yıl sonra da babasını.
On bir ay sonra anneannesini ve daha sonra teyzesini kaybediyor. Bu yüzden dört
kardeşi ile birlikte başka bir teyzesinin yanına Kazan’a taşınıyorlar.
Rusça dersindeki makalede konu edilen, Tolstoy’un eğitim hayatı ve eğitime
bakışı oldukça ilginç gelmişti. Genellikle insanın ömür boyunca kendi kendisini
yetiştirmesi gerektiğini düşünmüş yazar.
Tolstoy evde öğretmenler tarafından eğitilmiş. Aslında diplomat olmak istemiş.
Bu yüzden de Arapça ve Türkçe gibi doğu dillerini öğrenmek üzere 1844 yılında
Kazan üniversitesine başlamış. Ama bölümünü sevmemiş ve dersleri kötü gitmiş.
Bunun üzerine hukuk fakültesi okumaya karar vermiş. Ama bu da istediği şey
değilmiş yazarın.
İlgisi daha çok edebiyat ve etik üzerine yoğunlaşıyormuş. Tolstoy 1847
yılında üniversiteden bir derece almadan ayrılmış ve Yasnaya Polyana’ya dönmüş.
Burada kendi kendini eğitmeye karar veriyor, aynı zamanda topraklarını
yönetiyor ve köylülerin koşullarını iyileştirmeye çalışıyor yazar.
Tolstoy 1851 yılında kardeşi Nikolay’ın yanında olmak istiyor ve orduya
katılıyor. Kafkaslarda üç yıl asker olarak kalıyor.
1847 yılından itibaren bütün hayatı boyunca sürekli günlük tutuyor Tolstoy.
Bu onun için değerlendirme ve analizlerini tuttuğu bir tür laboratuvar oluyor
ve kitaplarında bunlardan çokça yararlanıyor.
Bu denli güçlü yazan ve dünya çapında bir üne kavuşan yazarın eğitim,
otorite, ahlak ve din konularındaki fikirleri yüzünden yönetim ve kilise ile
yıldızları pek barışmamış. 1891 yılında devlet tarafından anarşist olarak
kınanmış. 1901 yılında ise kilise tarafından üyelikten çıkarılmış.
İleri yaşına rağmen, Kasım 1910'da, ormanda bir kulübede yaşamak ve manevi
konularda yoğunlaşmak üzere evi terk etmiş. Bu son tren yolculuğu sırasında 21
Kasım 1910'da Shamardin Manastırı yakınındaki bir köyde ölüyor büyük yazar.
Tolstoy’a göre teyzesi Tatiana Yergolsky onun hayatına en çok etki etmiş
kişi, çünkü bana, sevginin manevi
sevincini öğretti, diyor.
Oldukça ilginç ve etkileyici bir hayat hikayesi var yazarın. Ama uzatmamak
için Romain Rolland’ın çok etkilendiğim Savaş ve Barış hakkındaki sözleriyle bitirmek
istiyorum yazıyı:
“Savaş ve Barış, çağımızın en büyük destanıdır, çağdaş bir İlyada’dır. Sayısız çehreler, tutkular kımıldar burada. Sayılmaz dalgaları bulunan bu insan okyanusu üzerinde, fırtınaları huzurla başlatıp durduran, güçlü bir ruhun varlığı sezilir.”
“Savaş ve Barış, çağımızın en büyük destanıdır, çağdaş bir İlyada’dır. Sayısız çehreler, tutkular kımıldar burada. Sayılmaz dalgaları bulunan bu insan okyanusu üzerinde, fırtınaları huzurla başlatıp durduran, güçlü bir ruhun varlığı sezilir.”
Yorumlar
Yorum Gönder